سخنرانی استاد عابدینی در تاریخ 18 صفر برای طلاب و روحانیون به مناسبت دهۀ آخر ماه صفر

موضوع : ضرورت استفاده از فضای مجازی در تبلیغ دین

ما طلبه شده‌ايم كه علم ياد بگيريم و به ديگران ياد بدهيم. راههاي يادگيري و ياد دهي قبلا رو در رو و چهره به چهره بود ولي امروزه به خاطر شرايط پيش آمده استفاده از آن روش به مشكل برخورده است و بايد از وسيله ديگري كه اصطلاحا به آن فضاي مجازي مي‌گويند بهره برد.

متأسفانه به نظر می‌رسد گروهی با پیشرفت علمی در کشور مخالفند ولی خجالت می‌کشند آن را به صورت علنی اعلام کنند و به همین خاطر در پس پرده می‌گویند. به نظر مي‌رسد این گروه فکر می‌کنند هر چیزی باید با تفنگ و زور بازو حل شود در حالی که خیلی از کارها با علم حل می‌شود. اعراب جاهلی با زور، کار را پیش می‌بردند ولی امروز جهان بر روی علم می‌چرخد. نباید جلو علم را گرفت.

برخي با عوض کردن اسم و با عنوان صیانت از فضای مجازی در صددند جلو علم را بگیرند و برخي ديگر ناآگاهانه جاده صاف‌كنِ آنها شده‌اند. البته ما دقیقا نمی‌دانیم که این افراد كدام خیرخواهِ جاهل هستند و كدام بدخواه منافق. اگر خیرخواه هستند و می‌گویند جوان‌ها فاسد می‌شوند و به همین خاطر باید فضای مجازی را محدود کرد، باید به آنها گفت راه جلوگیری از فساد جوانان محدود کردن فضای مجازی نیست بلکه باید برای جوان کار و ازدواج ایجاد کرد. وقتی کار و زندگی مهیا باشد جوان به دنبال فساد نمی‌رود. اگر اين بودجه و امكاناتي كه صرف محدود سازي فضاي مجازي يا ساخت اينترنت داخلي و… مصرف مي‌شود صرف كار و ازدواج جوانان مي‌شد شايد بيشتر ثمر ده بود.

و اما اگر کسانی هستند که قصد ضربه زدن دارند و محدود کردن اینترنت را به این نیت انجام می‌دهند که ظلم‌هایشان آشکار نشود ، اختلاس‌ها مخفی بماند و قتل‌ها و شكنجه‌ها افشاء نشود به چنین افرادی باید گفت که علم پیش می‌رود و شما را مفتضح می‌کند. امروزه دیگر نمی‌توان چیزی را مخفی نگه داشت.

در زمان قدیم که رسانه نبود و حاکمان ظالمی چون یزید ظلم می‌کردند باز همۀ خبرها رسیده است. با این وصف چگونه قصد دارید امروزه با این همه رسانه، خبرها را مخفی کنید؟ نمی‌توانید در زمان علم، مخفی کاری کنید. پس بهتر است دست از این روش بردارید.

به هر حال چنین افرادی، چه مخلص باشند و چه مغرض باید توجه کنند که از اول انقلاب وسایلی چون ویدئو و سی دی و …. منع شد ولی این روش اثر نکرد. پس باید بدانید که علم پیش می‌رود و شما با کارهایتان، تنها خودتان را خسته می‌کنید و بودجه كشور را هدر مي‌دهيد و روز به روز بر فقر ملت كي‌افزاييد. آیا شاهد نیستید که با فیلتر شکن، به راحتی می‌توان هر سایتی را باز کرد؟ آيا از قدرت ماهواره‌هاي گوناگون بي خبريد؟! پس دست از محدود کردن بردارید و سعی کنید تمام امکانات را برای پیشرفت علمی جامعه بگذارید.

و اما اگر توصیه‌ها به آنان فایده نداشت و گروهی این محدوديتها را تصویب کردند و گروهی ديگر با قدرت نظامی آن را اجراء کردند و اینترنت محدود شد و در کنار فضای حقیقی، فضای مجازی هم محدود شد در چنین صورتی باز دين داران و مبلّغان واقعي دين نباید ساکت بنشينند. بلکه باید از همان حداقل‌ها استفاده کرد و علم را پیش برد. نباید از فضای مجازی غافل باشیم. باید راه علم آموزی خودمان و دیگران را در فضای مجازی یاد بگیریم و تودۀ مردم را نیز تشویق کنیم که به سمت این فضا حرکت کنند.

تا به حال در محرم و صفر منبر می‌رفتیم و مردم در مساجد و حسینه‌ها جمع می‌شدند و در کنار یکدیگر علم یاد می‌گرفتیم ولی الآن به خاطر کرونا دو سالي است كه فضای حقیقی تقريبا بسته شده است چون بالاخره خطر وجود دارد. ولی فضای مجازی به وجود آمده و باید از این فضا استفاده کرد.

البته ما آخوندها برای ورود به فضای مجازی باید نکاتی را ياد بگيريم و رعایت کنیم. متأسفانه برخی به این فضا ورود پیدا کردند و تازه مشکلاتی به وجود آوردند. برخی حرفهایی می‌زنند و در فضای مجازی منتشر می‌کنند که موجب تمسخر روحانیت می‌شود. وقتی بناي كار و تبليغ در فضای مجازی شد باید حرف‌های سنجیده بزنیم تا مورد تمسخر قرار نگیریم. از طرف دیگر به گونه‌ای صحبت کنیم که اختلافات قومی و مذهبی، زیاد نشود. چیزی نگوییم که شیعه یا سنی نارحت شود یا شخص روشنفکر از اسلام رو برگرداند. از آن طرف دستگاههاي امنيتي و دادگاه ویژه هم هست. پس باید به گونه‌ای حرف زد که چپ و راست و دادگاه ویژه نتوانند ما را به امور مجرمانه متهم كنند. همچنین به گونه‌ای سخن بگوییم که کسی نتواند به دین اشکال کند یا نتوانند منبر ما را تقطیع کنند. خلاصه اینکه کار کردن در فضای مجازی بسيار سخت‌تر از فضای حقیقی است. در فضای حقیقی منبری می‌رویم و تمام می‌شود ولی وقتی در فضای مجازی منبر رفتیم همیشه منبر ما موجود است و سریع برای هزاران نفر ارسال شده و از دست ما خارج می‌شود. پس باید کاملا سنجیده سخن بگوییم. حتی در فضای مجازی باید آراستگی ظاهری را به بهترین وجه رعایت کنیم.

در فضای مجازی وقتی پنج دقیقه حرف بزنیم افراد فراواني برايمان نظر و نقد می‌نویسند و این از خوبی‌های فضای مجازی است. وقتی وارد این فضا شدیم به بی‌سوادی خودمان پی می‌بریم. پس لزوم آمادگي براي تبلیغ در فضای مجازی را فراموش نکنیم.

قبلا جلسۀ تمرین منبر وجود داشت. الآن نیز باید تمرین منبر اینترنتی کرد. الآن باید کلاس‌های آموزش منبر اینترنتی برقرار شود. حتی باید با متخصص فن نیز در این زمینه مشورت کرد.

 ممکن است کسی بگوید در فضاي مجازي تنها مسائل اخلاقی و فقهی می‌گوییم تا مشکلی امنيتي يا … درست نشود. این روش نیز اشکال دارد چون کسی را جذب نمی‌کند. باید توجه داشت که فضای مجازی مثل فضای حقیقی نیست. در فضای حقیقی بالاخره عده‌ای برای ثواب، نماز، شام، چای، ديدن يكديگر و… می‌آیند و گاهي از باب رودربايستي و ناچاري دقایقی پای منبر می‌نشینند ولی در فضای مجازی مخاطب اگر متوجه شد چیزی برای گفتن نداریم کلا ما را ترک می‌کند. باید چیزهایی گفت که جوان بفهمد برایش مفید است. باید مشکلات مردم را گفت و به پرسشها پاسخ داد.

متأسفانه امروزه مساجد خانۀ سالمندان شده است و آنقدر که باید ثمره داشته باشد ثمره ندارد. باید فضای مجازی را یاد بگیریم و حتی به پیرزن‌ها و پیرمردها نیز در فضای مجازی مطلب یاد دهیم و از آنها بخواهیم که از بچه‌ها و نوه‌های خود بخواهند صفحات واتساپ و اینستاگرام را برایشان بیاورند.

و اما بعد از همۀ این صحبتها بد نیست بگویم که ما یک روضۀ موروثي  سالیانه داریم که معمولا دهه آخر ماه صفر برگزار مي‌كنيم. این دو سالی که کرونا آمده است به صورت مجازی برگزار می‌شود. سعی کنید شما طلبه‌ها بیایید و دیگران را نیز تشویق کنید تا بیایند. از این طریق می‌توانید هم سبک تبلیغ در فضای مجازی را یاد بگیرید و هم اشکالات مرا تذکر دهید تا همه با هم راه كمال بپيماييم.

این روضه در اینستاگرام به صورت تصویری است و هم‌زمان در تلگرام به صورت صوتی است. این سبک می‌تواند تمرینی باشد برای منبرهای مجازی.

این سبک یعنی تبلیغ به صورت مجازی پس از كرونا هم از بین نخواهد رفت. پس باید این سبک را یاد گرفت و از این فضا به خوبی استفاده کرد. بنابراین از دوشنبه شب 13 / 7/1400در روضۀ مجازی ما شرکت کنید.

و اما ممکن است طلبه‌ای بگوید از این طریق نمی‌توانیم پولی بدست آوریم و به همین خاطر باید روضه‌ای در فضای حقیقی بگیریم. در جواب باید بگویم که در شرايط فعلي من و شما نباید برای پول، روضه حقیقی بگیریم چرا که اگر کسی کرونا گرفت شرعا مقصر هستيم و ديه كشته شده ها به عهده ما خواهد بود. شما وارد فضای مجازی شوید، منبر كم نقص و پر محتوا برويد، خدا نیز رزق شما را خواهد رساند. سعی کنید تبلیغ خود را منحصر به پول ارگانهاي رسمي نکنید. خود شما در فضای مجازی مستقل و براي رضاي خدا تبلیغ کنید هستند كساني كه قدر حرفهاي شما را بدانند و به جاي آن ارگانها جبران كنند.

البته اگر هم کسی در روضه‌ای در فضای حقیقی شرکت کرد باید آداب آن را نیز رعایت کند. در سخنرانی و نوحه‌سرایی نباید صدایی از مسجد و حسینیه بیرون رود. غیر از اذان نباید صدایی از مسجد بیرون رود. اگر با سر و صداي بلندگو يا طبل، کسی بيمار شد يا بیماری از دنیا رفت عامل يا عاملان مقصرند و ضامن.

نکتۀ دیگر اینکه برخی طلاب و روحانیون با فضای مجازی مخالفت می‌کنند. در این زمینه باید گفته شود که متأسفانه برخی در واقع جهله هستند نه طلبه، ولي ملبس به لباس روحانيت شده‌اند. حتی برخي از این افراد به مردم می‌گویند واکسن نزنید. قبلا نیز وقتی دوش آب آمد برخي می‌گفتند از دوش استفاده نکنید. متأسفانه علماء و عالم‌نماها یک لباس دارند. از علماء و مراجع تقليد کسی با واکسن مخالف نیست. این جاهلان عالم‌نما هستند که با واکسن مخالفت می‌کنند. حتی برخی معمم‌ها قبلا با ماشین و راديو و تلویزیون مخالف بودند. بله چنین افرادی ممکن است با ورود به فضای مجازی مخالفت کنند ولی شما نباید فریب این جهال را بخورید.

و اما یکی دیگر از خوبی‌های فضای مجازی این است که در عین استفاده از آن می‌توان كار مفيد ديگري نیز انجام داد. مثلا می‌توانیم همانطور که مشغول کاری هستیم فایل‌های صوتی گوش دهیم. یکی از شاگردان من می‌گفت من سرِ کار قرآن را حفظ کردم. کار کردن برای یک طلبه عیب نیست. انبیاء همگی شغل داشتند. پیامبر اکرم(ص) تجارت می‌کرده است. حضرت علی(ع) قنات می‌کنده است. آنها از راه یاد دادن دین ارتزاق نمی‌کردند. البته انبیاء و ائمه نیاز به یاد گرفتن نداشتند ولی من و شما باید در مدرسه یاد بگیریم تا یاد بدهیم. پس برای ما شهريه گرفتن اشکالی ندارد چرا که ما باید زحمت زیادی بکشیم تا وحی را یاد بگیریم. البته اگر کسانی، در کنار یاد گرفتن دین، کار کنند بسیار خوب است. پس اینکه کسی بگوید من عالم هستم و نباید کار کنم، این فکر خطرناک است. کار کردن عیب نیست. یک طلبه می تواند روزانه چند ساعت كار بکند.

در مجموع طلاب و روحانیون باید سعی کنند با رو آوردن به فضای مجازی و یاد گرفتن سبک تبلیغ در این فضا، در انتشار هر چه بهتر دین اسلام بکوشند و در عين حال كار هم بكنند تا افرادي ما را متهم به بي‌كاري و مفت‌خوري نكنند.

بنابراین سعی کنید در این دهۀ آخر صفر که برای روحانیون دهۀ تبلیغی است از فضای مجازی به بهترین وجه بهره ببرید و به ويژه در روضه ما كه بنده از نظرها و نقدها استقبال مي‌كنم شركت كنيد و آخرين  كلام «احب اخواني من اهدي الي عيوبي» بهترين دوستان من كساني هستند كه عيوبم را به من هديه كنند.  تا  إن شاء الله آنها را اصلاح كنم.