طلب آمرزش براي زمينيان
نور باران کردن خانه ها
( حل تعارض ظاهري برخي آيات )
در سوره شوري آيه 5 خداوند كار و فعاليت فرشتگان را اين گونه بيان مي كند كه:
« آنان پروردگارشان را تسبيح مي كنند و براي كساني كه در زمين هستند طلب آمرزش مي كنند» .
اما در سوره غافر آيه 7 وقتي فعاليت آنان را بيان مي كند سخن از تسبيح آنان براي خداوند و استغفار براي مؤمنان به ميان مي آورد .
اولين چيزي كه به ذهن مي رسد ناسازگاري اين دو آيه با هم مي باشد زيرا در اولي فعاليت ملائكه استغفار براي انسانهاي در روي زمين اعم از مسلمان و مشرك است و در دومي سخن از طلب آمرزش تنها براي اهل ايمان مي باشد .
ولي با كمي دقت در خود اين آيات ناسازگاري برطرف مي شود زيرا آيه سوره شوري اين چنين است :
تكاد السموات يتفطرن من فوقهن و الملائكة يسبحون بحمد ربهم و يستغفرون لمن في الارض الا إن الله هو الغفور الرحيم
«چيزي نمانده كه آسمانها از فرازشان بشكافند و حال آنكه فرشتگان به سپاس پروردگارشان تسبيح مي گويند و براي كساني كه در زمين هستند آمرزش مي طلبند . آگاه باش در حقيقت خدا است كه آمرزنده مهربان است »
پيداست گناه بسيار بزرگي اتفاق افتاده كه بزرگي آن گناه نزديك است آسمان را منفجر سازد . با مراجعه به معجم المفهرس معلوم مي شود اين كلمه تنها در يك جاي ديگر قرآن به كار رفته و آن جايي است كه مردم مشرك شدند و گفتند خداوند داراي فرزند است .
تكاد السموات يتفطرن منه و تنشق الارض و تخرّ الجبال هدّا 90 ان دعوا للرحمن ولدا[1]
« چيزي نمانده است كه آسمانها از اين سخن بشكافند و زمين چاك خورد و كوهها به شدت چاك خورند از اين كه براي خداي رحمان فرزندي قائل شدند »
از اينجا روشن مي شود كه شرك بزرگترين گناه و موجب شكافته شدن آسمانها مي باشد آنگاه معلوم مي شود چنين افرادي كه خداوند را به خشم آورده و ظلم بزرگي مرتكب شده اند إن الشرك لظلم عظيم[2] سزاوار استغفار و طلب آمرزش نيستند زيرا إن الله لا يغفر ان يشرك به[3]
« خداوند اين كه به او شرك ورزيده شود را نمي بخشايد »
پس مسلماً استغفار ملائكه براي مشركان نمي باشد در نتيجه مراد از اهل زمين در اين آيه غير مشركان است و ملائكه هيچگاه براي آنان استغفار نمي كنند .
بنابراين با آية الذين يحملون العرش و من حوله يسبحون بحمد ربهم و يستغفرون للذين آمنوا …
« كساني كه عرش خدا را حمل مي كنند و آنان كه پيرامون آنند (فرشتگان ) به سپاس پروردگارشان تسبيح مي گويند و به او ايمان دارند و براي كساني كه گرويده اند طلب آمرزش مي كنند ». … ناهماهنگ نيست زيرا از هر دو معلوم مي شود كه ايمان يا در تدارك ايمان بودن شرط استغفار ملائكه مي باشد . هماهنگ ساختن اين دو آيه با استفاده از روايات شايد آسانتر و جالب تر باشد زيرا روايات به ما سفارش مي كنند كه در خانه هايمان قرآن بخوانيم و آنها را با نور قرآن منوّر سازيم .
از جمله حضرت صادق (عليه السلام) فرمودند : « إن البيت اذا كان فيه المرء المسلم يتلو القرآن يتراءآه اهل السماء كما يتراأي اهل الدنيا الكوكب الدري في السماء»[4]
هنگامي كه فرد مسلمان در خانه قرآن بخواند اهل آسمان به آن خانه مي نگرند چنانچه اهل زمين ستارگان آسمان را مي نگرند .
پيامبر اكرم( صلي الله عليه و اله ) فرمودند : « نوّروا بيوتكم بتلاوة القرآن و لا تتخذوها قبوراً…فان البيت اذا كثر فيه تلاوة القرآن كثر خيره و اتسع اهله و اضاء لاهل السماء كما تضيء نجوم السماء لاهل الدنيا .[5]
خانه هاي خود را با تلاوت قرآن نوراني كنيد و آنها را گورستان نكنيد زيرا هرگاه در خانه زياد قرآن خوانده شود خير و بركتش زياد مي شود و اهل آن به وسعت ( گشايش در روزي ) رسند و آن خانه براي اهل آسمان درخشندگي دارد چنانچه ستارگان آسمان براي اهل زمين مي درخشند .
اين مضمون با عبارتهاي متفاوت از حضرت علي ( عليه السلام ) نيز به ما رسيده است .[6] از اين احاديث روشن مي شود خانه اي كه در آن قرآن خوانده نمي شود نوري ندارد و در تاريكي است و در نتيجه ملائكه آن خانه ها را نمي بينند و طبعاً براي آنان طلب آمرزش نمي كنند . بنابراين وقتي خداوند در سوره شوري فرموده ملائكه براي اهل زمين استغفار مي كنند مراد اهل زميني است كه خانه هايشان با نور قرآن نوراني است و ملائكه آنها را مي بينند پس باز با آيه سوره مؤمن هماهنگ است .
إن شاء الله كه تمامي خانه ها داراي ايمان گردد و همه زمين براي اهل آسمان بدرخشد زيرا همان گونه كه آسمان پرستاره براي ما بسيار جالب و تماشايي است حتماً زمين پر از خانه هاي مملوّ از نور ايمان نيز براي فرشتگان خدا جالب و تماشايي است .
احمد عابديني
[1] – سوره مريم آيات 90و91 .
[2] – سوره لقمان آيه 13 .
[3] – سوره نساء آيات 48و116 .
[4] -الاصول من الكافي 2/413 حديث 2
[5] -الاوصول من الكافي ج2/حديث 1
[6] همان حديث هاي 2و3