هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
نکات درس تفسیر در تاریخ 7/12/1400
تفسیر آیات 70 و 71 سوره انعام
توضیحات بیشتر در مورد دیدگاه جدید اینجانب از آیه 70
وَ ذَرِ اَلَّذِينَ اِتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ اَلْحَيٰاةُ اَلدُّنْيٰا وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمٰا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهٰا مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَلِيٌّ وَ لاٰ شَفِيعٌ وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لاٰ يُؤْخَذْ مِنْهٰا أُولٰئِكَ اَلَّذِينَ أُبْسِلُوا بِمٰا كَسَبُوا لَهُمْ شَرٰابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ عَذٰابٌ أَلِيمٌ بِمٰا كٰانُوا يَكْفُرُونَ ﴿الأنعام، 70﴾
و کسانی را که دين خود را بازیچه و سرگرمی گرفتند، و زندگی دنیا آنان را فریفت، رها كن؛ و با قرآن اندرز[شان] ده؛ تا کسی به خاطر آنچه مرتکب شده گرفتار نشود، در حالي‌كه جز خدا برايش وليّ و شفیعی نيست؛ و اگر [براي نجات از گرفتاري] هر گونه فدیه‌ای بدهد از او پذیرفته نشود. آنانند که به سبب آنچه مرتکب شده اند گرفتار گشته‌اند. و به خاطر كفر[ان]شان برایشان نوشابه ای از آب داغ و عذابی دردناک است.
قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مٰا لاٰ يَنْفَعُنٰا وَ لاٰ يَضُرُّنٰا وَ نُرَدُّ عَلىٰ أَعْقٰابِنٰا بَعْدَ إِذْ هَدٰانَا اَللّٰهُ كَالَّذِي اِسْتَهْوَتْهُ اَلشَّيٰاطِينُ فِي اَلْأَرْضِ حَيْرٰانَ لَهُ أَصْحٰابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى اَلْهُدَى اِئْتِنٰا قُلْ إِنَّ هُدَى اَللّٰهِ هُوَ اَلْهُدىٰ وَ أُمِرْنٰا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ اَلْعٰالَمِينَ ﴿الأنعام، 71﴾
بگو: آیا به جای خدا چيزی را بخوانيم که نه سودی به ما رساند و نه زیانی؛ و پس از آنکه خدا ما را هدایت کرده به عقب برگرديم؟ مانند کسی که شیاطین عقلش را كاملا ربوده و در زمین سرگردان است، در حالی که یارانش او را به سوی هدایت [ادعائي خودشان] دعوت می‌کنند که به جانب ما بیا. بگو: تنها هدایت خدا هدایت است، و ما مأموریم که تسلیم پروردگار جهانیان باشیم.
توضيح آيه: به نظر بنده اين چنين مي‌رسد كه اين آيه مي‌خواهد بگويد: اي پيامبر، افراد خوش‌گذران را به حال خودشان رها كن؛ زيرا آنان در اثر خوش گذراني افراطي به انواع بيماريهاي بدني نظير فشار و قند و چربي و … گرفتار مي‌شوند. تنها به آنان بگو كه چنين گرفتاريهايي برايتان بوجود خواهد آمد و هيچ چاره‌اي جز تحمل درد و بيماري نداريد.
نکته 1: در آیه 70 سوره انعام دو اختلاف با دیگر مفسران داریم. یکی اینکه معمولا مفسران، گروه مطرح شده در آیه 70 را همان گروه مطرح شده در آیات قبل دانسته‌اند در حالی که ما آنها را گروه جدیدی دانستیم. دیگر اینکه مفسران عذاب بیان شده در آیه 70 را عذاب اخروی دانسته‌اند در حالی که ما عذاب دنیوی گرفتیم.
اختلاف اول راحت‌تر قابل حل است چرا که گروه‌های مختلف ممکن است در هم تداخل داشته باشند و آیات اشاره به دو گروه داشته باشد که مصادیقش با یکدیگر اشتراک داشته باشد. مثلا ممکن است عده‌ای آیات الهی را مسخره کنند ولی اهل خوشگذرانی نباشند یا بر عکس. ممکن هم هست هر دو گروه در برخی مصادیق مشترک باشند و در واقع عموم و خصوص من وجه هستند.
و اما حل کردن اختلاف دوم کمی سخت‌تر است چون معمولا قبول نمی‌کنند که این آیه مربوط به دنیا باشد. ولي قرائنی وجود دارد که این آیه مربوط به دنياست.
یکی از قرائن، تعبیر اَلَّذِينَ اِتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً است که معنای خوشگذرانی را می‌رساند که مربوط به دنیا است. قرینۀ دیگر این است که ریشۀ (بسل) در کل قرآن تنها در این آیه بکار رفته است و مفسران در معنای این ریشه اختلاف نظر دارند و معاني مجازات، گرفتاري، هلاكت و.. را براي آن گفته‌اند. اگر گفتیم آیه مربوط به دنیا است همۀ معانی ریشۀ (بسل) مدّ نظر است و آیه می‌خواهد بگوید خوشگذرانی افراطی نتیجه‌اش گرفتاري و سپس هلاکت است و اين خودش مجازات خوش‌گذران است.
نکته 2: «نفس» در تعبیر أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ مهمل است که در نتيجه ابسال نَفْس در حکم قضیۀ جزئيه است و در نتیجه اشاره به همۀ انسانها ندارد. پس فکر نکنیم هرکسی چربی زیاد یا قند دارد مصداق آیه است چرا که برخی بیماری‌ها ارثی است و برخی از روی عصبانیت است یا چیزهای دیگر.
بنابراین کسی از توضیحات ما قضيه کلیه دائمي برداشت نکند.
نکته 3: برخی بیماری‌ها را نمی‌توان خوب کرد بلکه تنها می‌توان کنترل کرد تا بیشتر نشود. حال به نظر من تعبیر لَيْسَ لَهٰا مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَلِيٌّ وَ لاٰ شَفِيعٌ به همین نکته اشاره دارد که خوشگذرانی افراطی از مواردی است که نمی‌توان اثرات آن را خوب کرد.
نکته 4: در تعبیر لَيْسَ لَهٰا مِنْ دُونِ اَللّٰهِ وَلِيٌّ وَ لاٰ شَفِيعٌ، استثناء الله به این خاطر است که خدا اگر بخواهد کسی را از گرفتاری و بیماری نجات دهد در هر صورتی می‌تواند.
نکته 5: در تعبیر وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لاٰ يُؤْخَذْ مِنْهٰا «عدل» به معنای فديه است و به این معنا است که در برخی بیماری‌ها جای فديه نیست و درد بیماری را خود بیمار باید بکشد.
نکته 6: عذاب‌های اخروی قراردادی و عِلّی و معلولی نیست بلکه اتحادی است یعنی عین همان کاری است که انجام داده‌ایم. حال آیۀ 70 یک نمونه از این عذاب‌ها را در دنیا به ما نشان داده است چرا که خوشگذرانی و پرخوری خودش موجب بیماری می‌شود.
نکته 7: تعبیر اَلَّذِينَ أُبْسِلُوا بِمٰا كَسَبُوا دلالت دارد که افراد مطرح شده در اين آیه به خاطر کارهای خودشان گرفتار می‌شوند ولي ممکن است در جاي ديگري افرادی به خاطر کارهای دیگران گرفتار شوند.
نکته 8: مراد از کفر در انتهای آیه 70 ممکن است کفر اعتقادی باشد که عده‌ای به آیات الهی کفر ورزیدند و به قیامت اعتقاد نداشتند و تنها به دنیا پرداختند. ممکن هم هست به معنای کفران نعمت باشد یعنی نعمت را در راه خودش استفاده نکردند.
نکته 9: برای توضیح بیشتر در مورد این آیه می‌توانید به مطالب بیان شده در آیه 32 سوره انعام مراجعه کنید. در ذیل آن آیه معنای لهو و لعب و حیات دنیا و نسبتش با حیات آخرت توضیح داده شده است.
نکته 10: معنای دیگر آیه 70 این است که عده‌ای اسلام را لهو و لعب قرار داده‌اند یعنی از طریق اسلام به خوشگذرانی و پرخوری می‌پردازند.
نکته 11: تعبیر مٰا لاٰ يَنْفَعُنٰا وَ لاٰ يَضُرُّنٰا در آیه 71 دلالت دارد که بت‌ها نفع و ضرری برای ما ندارند. البته مراد از نفع و ضرر، نفع و ضرری است که سزاوار کرنش باشد و الا ممکن است منفعت‌هایی مثل سایه انداختن داشته باشند.
نکته 12: تعبیر إِنَّ هُدَى اَللّٰهِ هُوَ اَلْهُدىٰ حصر را می‌رساند و دلالت بر این دارد که خدا که خالق ماست کاتالوگ جهان را به ما ارائه می‌دهد.
