هدایتها و ارزشها

بدزبانی

احمد عابدینی

یكی از شیوه‌های بد و غیر مشروع در برخورد با اندیشه‌های مخالف، توهین و فحاشی است، در حالی كه قرآن كریم با صراحت تمام این گونه اعمال را رد كرده و فرموده است:

«ولا تسبّوا الّذین یدعون مِن دونِ اللّه فیسبّوا اللّه عَدْواً بغیر علم…؛  به كسانی كه جز خدا را می‌خوانند دشنام مدهید، آنان نیز از روی دشمنی[و] به نادانی خدا را دشنام خواهند داد».(سوره‌ی انعام، آیه‌ی 108)

حضرت علی(ع) وقتی كه شنید لشكریانش به لشكریان معاویه دشنام داده‌اند، فرمود: «إنی أكره لكم أن تكونوا سبّابین و‌لكنكم لو وصفتم أعمالهم و‌ذكرتم حالهم كان أصوب فی القول و‌أبلغ فی العذر و‌قلتم مكان سبّكم إیّاهم، اللّهم احقن دمائنا و‌دمائهم و‌أصلح ذات بیننا و‌بینهم و‌اهدهم من ضلالتهم حتی یعرف الحق من جهله و‌یرعوی عن الغی و‌العدوان من لهج به».(نهج البلاغه، خطبه‌ی206)

من خوش ندارم كه شما دشنام دهنده باشید، امّا اگر كردارشان را بیان می‌كردید و حالاتشان را یاد‌آور می‌شدید، به صحیح نزدیكتر و از نظر معذور بودن رساتر بود. (ای كاش) به جای دشنام به آنان، می‌گفتید: خداوندا! خون ما و آنان را حفظ كن، بین ما و بین آنان را اصلاح نما و هدایتشان نما تا هر كه حق را نمی‌داند آن را بشناسد و هر كه حریص در ظلم و عدوان است از آن برگردد».

قرآن مجید و امام اول شیعیان هر دو در پرهیز از توهین و فحاشی اصرار دارند و ما كه خود را از پیروان راستین این دو می‌دانیم، انواع فحش‌ها و ناسزاها در بیانمان حكم فرماست، به كافران و مشركان و یهودیان و… بد زبانی می‌كنیم بماند، حتی مسلمانان نیز از فحش، لعن و توهین بی‌بهره نیستند.

به سخنان خود و دیگران از صبح تا شب توجه و دقت كنید و یا آنها را با ضبط صوت، ضبط كنید و دوباره گوش كنید تا معلوم گردد كه چه قدر ناسزا ـ صبح تا شب در بین افراد ـ رد و بدل می‌شود. وقتی ناسزا به لشكریان معاویه جایز نباشد و وقتی به كفار و مشركان، فحاشی ممنوع باشد، روشن است كه فحش دادن به یك فرد مسلمان، گناه كبیره است.

سخنان ناروا در این زمان، زشتی بیشتری دارد؛ زیرا كه با پیشترفت علوم و فنون، همه از حال یكدیگر باخبرند و وقتی می‌شنوند كه شیعیان هر سخنی را بر‌زبان جاری می‌سازند به دین و ائمه ما بدبین می‌شوند كه این خود گناهی بس بزرگ است.

سخنان ناروا در این زمان، زشتی بیشتری دارد؛ زیرا كه با پیشترفت علوم و فنون، همه از حال یكدیگر باخبرند و وقتی می‌شنوند كه شیعیان هر سخنی را بر‌زبان جاری می‌سازند، به دین و ائمه ما بدبین می‌شوند كه این خود گناهی بس بزرگ است.  ائمه اطهار به ما سفارش كرده‌اند: تلاش كنیم تا برای آنان زینت باشیم: «كُونُوا لنا زَیناً و‌لا تكونوا عَلَینا شَیناً؛ برای ما زینت باشید و موجب زشتی مباشید».1 علاوه براین وقتی ما فحش بدهیم و معبودان یا محبوبان آنان را مورد لعن قرار دهیم، آنان هم مقابله به مثل می‌كنند و معبود یگانه و یا پیامبر اكرم‌(ص) و ائمه‌(ع) را كه محبوب ما هستند، مورد اهانت قرار می‌دهند و آیه‌ی قرآن دقیقاً به همین نكته اشاره كرده است. دو روایت است كه پیامبر‌اكرم‌(ص) به فردی كه از او سفارشی خواست فرمود: «لا تسبّوا النّاس فتكتسبوا العداوة بینهم؛به مردم فحش ندهید تا كسب عداوت میان آنها كنید.(دشمنتان شوند)».2

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. وسائل الشیعه، ج12، ص8.
2. كافی، ج2، ص360.