سبد خرید شما خالی است.
برای شنیدن فایل صوتی تفسیر آیات 8 تا 12 سوره بقره وارد لینک زیر شوید:
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓
متن پیاده شدۀ این جلسه
نکات درس تفسیر – آیات 8 تا 12 سوره بقره(نوشته شده توسط یکی از شاگردان استاد عابدینی)
وَ مِنَ النّٰاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنّٰا بِاللّٰهِ وَ بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ مٰا هُمْ بِمُؤْمِنِينَ ﴿البقرة، 8﴾
و گروهی از مردم [که اهل نفاق‌اند] می‌گویند: ما به خدا و روز قیامت ایمان آوردیم، در حالی که آنان مؤمن نیستند.
يُخٰادِعُونَ اللّٰهَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ مٰا يَخْدَعُونَ إِلاّٰ أَنْفُسَهُمْ وَ مٰا يَشْعُرُونَ ﴿البقرة، 9﴾
[به گمان باطلشان] می‌خواهند خدا و اهل ایمان را فریب دهند، در حالی که جز خودشان را فریب نمی‌دهند، ولی [این حقیقت را] درک نمی‌کنند.
فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزٰادَهُمُ اللّٰهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِيمٌ بِمٰا كٰانُوا يَكْذِبُونَ ﴿البقرة، 10﴾
در دلِ آنان بیماریِ [سختی از نفاق] است، پس خدا به کیفرِ نفاقشان بر بیماریشان افزود، و برای آنان در برابر آنچه همواره دروغ می‌گفتند، عذابی دردناک است.
وَ إِذٰا قِيلَ لَهُمْ لاٰ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ قٰالُوا إِنَّمٰا نَحْنُ مُصْلِحُونَ ﴿البقرة، 11﴾
چون به آنان گویند: در زمین فساد نکنید، می‌گویند: ما فقط اصلاح گریم!
أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَ لٰكِنْ لاٰ يَشْعُرُونَ ﴿البقرة، 12﴾
آگاه باشید! یقیناً خود آنان فسادگرند، ولی درک نمی‌کنند.
نکته 1: جالب است که در مورد منافقان 13 آیه آمده است در حالی که برای متقین 4 آیه و برای کافران 2 آیه آمده بود و این نشان دهندۀ مشکل بودن بحث منافقان است و انصافا فهم آیات مربوط به منافقان نیز سخت و مشکل است.
نکته 2: از تعبیر فَزٰادَهُمُ اللّٰهُ مَرَضاً در آیه 10 بدست می‌آید که نفاقِ این گروه روز به روز بیشتر شده و در نتیجه هرچه بگذرد شناخت آنها سخت‌تر می‌شود چون از راه‌های جدیدتری برای نفاق استفاده می‌کنند.
نکته 3: آیت الله جوادی گفته‌اند تعبیر قٰالُوا إِنَّمٰا نَحْنُ مُصْلِحُونَ پندار آنهاست یعنی امر بر خودشان نیز مشتبه شده است یعنی خودشان فکر می‌کنند که اصلاح‌گرند ولی واقعا افساگر هستند. البته نظر بنده این است که این منافقان آنقدر در نفاق پیشرفته‌اند که در ظاهر، کارشان اصلاح است به گونه‌ای که جامعه آنها را اصلاح‌گر می‌دانند ولی خودشان می‌دانند که چه نقشه‌هایی کشیده‌اند.
نکته 4: طبق آیه 8 منافقان ادعا می‌کنند که به خدا و قیامت ایمان دارند ولی اعتقاد و ایمان به کتاب را ادعا نمی‌کنند بر خلاف صفات متقین که ایمان به کتاب در صفاتشان بود. دلیل این امر آن است که کتاب لفظ دارد و همه، لفظش را می‌فهمند و اگر آنها ادعای ایمان به کتاب کنند باید به آن عمل کنند ولی اینها نمی‌خواهند به کتاب عمل کنند. پس راه تشخیص منافق عمل به قرآن است و از طریق قرآن می‌توان آنها را تشخیص داد.
نکته 5: اوایل انقلاب گروهی، جوان‌های مخلص را پیش انداخته و از آنها استفاده می‌کردند با این عنوان که باید جلو بی‌حجابی و موسیقی را گرفت و برای این کار آنها را به خشوت وا می‌داشتند و این طور جا انداخته بودند که این کار، اصلاح است و نباید در جامعه فساد باشد. حتی اسم شیخ بهائی را نیز به شیخ مسلمان تغییر می‌دادند. الآن بعد از سال‌ها فهمیده‌ایم که چه کاسه‌ای زیر نیم کاسه بوده است. این کارها ظاهرش اصلاح بود ولی در واقع افساد بود. قرآن می‌فرماید تجسس نکنید و بدون اجازه وارد خانه‌ای نشوید ولی این آیات را توجیه می‌کردند و به نام اصلاح خشونت به خرج می‌دادند. این در حالی است که راه صحیح این بود که با نصیحت‌گری پیش بروند. حتی در زمان صدر اسلام زنان صاحب رایه بودند که معلوم بود اهل زنا هستند ولی افراد را با نصیحت‌گری از این زنان دور می‌کردند نه با خشونت.
حتی پیامبر(ص) با مردانی که به زنان بد حجاب نگاه می‌کردند و با خود زنان بدحجاب اصلا با خشونت رفتار نمی‌کرد ولی در اوایل انقلاب کارهایی مثل اسید پاشی و زدن و تجسس انجام می‌شد که خلاف سنت پیامبر(ص) بود و سرانجامِ این کارها آن شد که اکنون می‌بینیم.
نکته 6: اینکه در این آیات صحبت‌های منافقان ذکر شده دلالت دارد که برای این حرف‌ها گوش شنوایی بوده و عده‌ای حرف اینها را گوش می‌دادند چرا که ظاهر کارشان نیز اصلاح بوده است.
نکته 7: آیه 12 اوج تأکید را می‌رساند یعنی خداوند با نهایت تأکید گفته است که مفسد حقیقی همین‌ها هستند. کسی که بدحجاب است اشتباهی انجام داده است ولی مفسد حقیقی کسانی هستند که نتیجۀ کارشان رواج فساد است.
نکته 8: تعبیر وَ لٰكِنْ لاٰ يَشْعُرُونَ در انتهای آیه 12 می‌تواند مؤیدی بر حرف آیت الله جوادی باشد که امر بر خود منافقان نیز مشتبه شده است. البته شاید بتوان گفت که آنها به نفاق خودشان اطلاع دارند ولی این را نمی‌فهمند که کارشان چه ضررهایی در پی خواهد داشت.
نکته 9: در ترجمه تفسیر مجمع البیان،ج1،ص75 در ذیل آیات 11 و 12 سوره بقره از سلمان فارسی نقل شده است که «لم یأتوا بعد» یعنی این آیات مربوط به منافقانی است که هنوز نیامده‌اند. در واقع همان‌طور که انسان در علم و صنعت رشد می‌کند در حیله‌گری نیز رشد می‌کند. پس این آیات طبق نظری که از سلمان فارسی نقل شده است اشاره به منافقان نسل‌های بعدی دارد.