سبد خرید شما خالی است.
سبد خرید شما خالی است.
برای شنیدن فایل صوتی جلسه دوم تفسیر آیات 14 و 15 سوره بقره وارد لینک زیر شوید:
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓
(ممکن است برای باز شدن این لینک به خاطر سرعت پایین اینترنت کمی منتظر بمانید. سعی کنید فیلتر شکن خود را خاموش کنید)
متن پیاده شدۀ این جلسه
نکات درس تفسیر – آیات 14 و 15 (2) سوره بقره(نوشته شده توسط یکی از شاگردان استاد عابدینی)
وَ إِذٰا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قٰالُوا آمَنّٰا وَ إِذٰا خَلَوْا إِلىٰ شَيٰاطِينِهِمْ قٰالُوا إِنّٰا مَعَكُمْ إِنَّمٰا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ ﴿البقرة، 14﴾
و هنگامی که با اهل ایمان دیدار کنند، گویند: ما ایمان آوردیم و چون با شیطانهایشان خلوت گزینند، گویند: بدون شک ما با شماییم، جز این نیست که ما [با تظاهر به ایمان] آنان را مسخره میکنیم.
اَللّٰهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ يَمُدُّهُمْ فِي طُغْيٰانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿البقرة، 15﴾
خدا آنان را مسخره میکند، و آنان را در سرکشی وتجاوزشان مهلت میدهد [تا در گمراهیشان] سرگردان وحیران بمانند.
نکته 1: این سؤال در مورد آیه 14 مطرح است که اگر منافقان به شیاطین میگویند ما با شما هستیم در این گفته راست میگویند یا به آنها نیز دروغ میگویند و در واقع آیا ممکن است گفته شود که منافقان نه با این طرف هستند و نه با آن طرف بلکه به دو طرف دروغ میگویند؟
اتفاقا در قرآن آیاتی مؤید این مطلب وجود دارد:
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نٰافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوٰانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتٰابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَ لاٰ نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَداً أَبَداً وَ إِنْ قُوتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ وَ اللّٰهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكٰاذِبُونَ ﴿الحشر، 11﴾
آیا کسانی را که نفاق ورزیدند، ندیدی؟ که به برادران کافرشان از اهل کتاب میگویند: اگر شما را [از خانه و دیارتان] بیرون کردند، ما هم قطعاً با شما بیرون میآییم، و هرگز فرمان کسی را بر ضد شما اطاعت نمیکنیم، و اگر با شما جنگیدند، همانا شما را یاری میکنیم. و خدا گواهی میدهد که آنان دروغگویند.
لَئِنْ أُخْرِجُوا لاٰ يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لاٰ يَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبٰارَ ثُمَّ لاٰ يُنْصَرُونَ ﴿الحشر، 12﴾
اگر [کافران اهل کتاب را] بیرون کنند با آنان بیرون نمیروند، و اگر با آنان بجنگند آنان را یاری نمیدهند، و اگر یاری دهند در گرماگرم جنگ پشت کنان میگریزند، سپس [کافران اهل کتاب] یاری نمیشوند.
همچنین در سوره نساء آمده است:
مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذٰلِكَ لاٰ إِلىٰ هٰؤُلاٰءِ وَ لاٰ إِلىٰ هٰؤُلاٰءِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللّٰهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلاً ﴿النساء، 143﴾
منافقان میان کفر و ایمان متحیّر و سرگردانند، نه [با تمام وجود] با مؤمنانند و نه با کافران. و هر که را خدا [به کیفر اعمال زشتش] گمراه کند، هرگز برای او راهی [به سوی هدایت] نخواهی یافت.
پس چه بسا با توجه به این آیات بتوان گفت منافقان در گفتارشان به شیاطین که میگویند إِنّٰا مَعَكُمْ دروغ میگویند.
نکته 2: مؤمنان با شنیدن آیه 14 میترسند که اگر دشمن کاملا نزدیک ماست چکار باید بکنیم؟ ولی خداوند به آنها اطمینان میدهد که سزای آنها را خواهد داد و آنها را مسخره خواهد کرد. به خصوص اینکه با جلو انداختن واژۀ «الله» تأکیدی در یاری رساندن خدا دارد.
نکته 3: برخی خواستهاند بگویند استهزاء خدا مربوط به آخرت است ولی اگر چنین باشد راه چارهای برای ترس مؤمنان در دنیا بیان نشده است. بنابراین به نظر میرسد خدا در خود دنیا منافقان را استهزاء میکند. حال اینکه این استهزاء چگونه است طبق نظر آیت الله جوادی آملی استهزاء تکوینی است به این معنا که تمام کاسه و کوزههای منافقان و نقشههای آنها را به هم میزند بر خلاف استهزاءهای ما که اثر خارجی جز یک استهزاء ظاهری ندارد. پس استهزاء خدا یک کار عملی است.
نکته 4: میتوان گفت که جملۀ يَمُدُّهُمْ فِي طُغْيٰانِهِمْ يَعْمَهُونَ توضیح اَللّٰهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ است و خدا با سرگردان قرار دادن آنها در طغیان، آنها را مسخره میکند.
نکته 5: عمی به معنای کوری چشم و عمه به معنای کور دلی است. پس عمی کسی است که چه بسا هدف دارد ولی ابزار ندارد ولی عمه اصلا هدف ندارد بلکه سرگردان و حیران است. عمی ممکن است به سختی به مقصد برسد ولی عمه اصلا مقصد ندارد. حال منافقان عمه هستند یعنی نه با مؤمنان هستند و نه با کافران و در واقع اصلا هدف مشخصی ندارند و به نوعی سرگردان هستند.
حال خداوند اینگونه آنها را مسخره کرده است که برای آنها حالت عمه ایجاد کرده است که اصلا مقصد ندارند.