تفسير سوره انعام آيه 129

تفسير سوره انعام آيه 129

 

آیه ۱۲۹ سوره انعام
وَكَذَٰلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ

و کذلک نولی يعني «و اینچنین ولایت می دهیم يا اينچنين ولیّ میسازیم، بعضی از ظالمین را بر بعضی دیگر یا اینچنین قرار می‌دهیم بعضی از ظالمین را ولی بعضی دیگر یا والی بعضی دیگر.
والی کسی است که ولایت و حکومت دارد، ولیّ کسی است که سرپرست است و سرپرستی خودش را دوستانه إعمال مي‌كند.
چرا و به چه دلیل برخي را ولي يا والي برخي ديگر قرار مي‌دهيم؟
به سبب آنچه پیوسته انجام می‌دادند.
به نظر بنده کذلک مربوط به آیه قبل است: همانگونه که دیدی که انسی ها و جنی ها را طوری قرار دادیم که جنی ها کارهایی می‌کردند و انسی ها از آن ها دفاع می‌کردند. بعضی از ظالمین که جن باشند را بر بعضی دیگر که ظالمان از انس باشند ولایت دادیم. و اگر بگوييم جن يعني انسانهاي در سايه. آنگاه معنا چنين مي‌شود. انسانهاي در سايه را بر انسانهاي آشكار ولایت داديم. يععني ولايت انسان های در سایه بر انسان های پیدا.
پیوسته بعضی از ظالمین را بر بعضی دیگر مسط می‌سازیم و ولایت می‌دهیم.
بله. اگر والی اسلامی باشد مثلا پیامبر یا حضرت علی نه خودشان ظالم هستند و نه ظلم می‌کنند اما دیگران اینچنین نیستند و بالاخره هر ظالمی ظالم دیگر بر آن مسلط می‌شود، مثلا مرد در خانواده به همسر ظلم می‌کند، سرِ کار رئیس به او ظلم می‌کند و این روند ظلم کنندگی ادامه دار است.
نکته 1: تعبیر انسان های در سایه بخاطر این است که معمولا افراد تمایل ندارند که آشکارا ظلم کنند، اگر بخواهد کار خیری را کند، دنبال آشکار کردن آن هستند ولی زمانیکه نقشه ظلم می‌کشند بصورت مخفیانه و همراه با پوشش انجام می‌دهند و اگر علنی هم شود، کار بد خودشان را توجیه و تزئین می‌کنند.
نکته 2: اگر ظلم باب شد، پیوسته ادامه دار خواهد بود. در نهج البلاغه خطبه 93 حضرت علي (ع) می‌فرماید هیچ گروهی نیستند که بیش از صد نفر باشند و من می‌دانم چه کاری انجام می‌دهند و از کجا شروع می‌کنند و در کجا تمام می‌کنند، این خطبه به چه معناست؟چطور می‌شود که حضرت علی علیه‌السلام اسم همه فرماندهان را بلد باشد؟ اصلا چه فایده ای دارد، به چه دردی می‌خورد و چه افتخاری برای حضرت دارد؟
به نظر بنده مراد حضرت مطلبی دیگری است، صد نفر که به آن‌ها ظلم شده است، با هم متحد می‌شوند و قیام می‌کنند و حرکت می‌کنند. از کجا؟ از محلی که به آن ها ظلم شده است، به کجا؟ به سوی ظالم، برای مبارزه و غلبه بر ظالم و وقتی مسلط شدند خودشان ظالم می‌شوند و حال یا از اول ظالم بودند یا بعدا ظالم می‌شوند.
نکته3: اینجا چند بحث وجود دارد؛
۱: آیا این قانون کلی است یا استثنایی دارد؟ یعنی آیا ولایت پیامبر هم از همين قبيل ولايت ظالمان هست و همچنین اگر کسانی می‌گویند امام زمان والی کل جهان می‌شود از باب نولی بعض الظالمين هست و نعوذبالله نسبت ظلم به پيامبر يا امام زمان بدهیم؟!
به ذهن می آید که این قضیه حقیقیه نباشد که هر کس ولایت پیدا کند ظالم است و آیه کلی نمی گوید بلکه روندی که بین مردم است را بیان می‌کند. كه اگر ظلم كردي معمولا ظلم مي‌شوي.
عيسي به رهي ديد يكي كشته فتاده
حيران شد و بگرفت به دندان سر انگشت
گفتا كه: كه را كشتي تا كشته شدي زار
تا باز كجا كشته شود آن كه تو را كشت
۲: یا اینکه بگوییم حکومت پیامبر از باب النادر کالمعدم هستند و از لحاظ خارجی چون تنها يكي و در يكي از مناطق بوده مهم نبود.
وجه اول قوی تر است که قضیه مهمله است و در حکم جزئی.
۳: به نظر بنده اصلا پیامبر و حضرت علی والی به معنای سلطه گر نبودند.
توضیح؛
ما احادیثی داریم که محتوای آن‌ها این است که هر عَلَمی قبل از قیام امام زمان به پا شد، عَلَم ظالم است و پیوسته حاکم ظالم است و آن کس هم که علیه او قیام می‌کند ظالم می‌شود.
اینکه چرا زمان حضرت ظلم نبود، چون پیامبر اصلا قصد تسلط بر مشرکین را نداشت بلکه مؤمنین حضرت را حاکم قرار دادند و سبک حکومت پیامبر و حضرت علی علیه‌السلام به نوع سلطه گرایانه نبود و با تمامي حكومتها متفاوت بود.
مثلا قرآن آیاتی دارد که سعي مي‌كند با تهديد فراوان جلوی ظلم مردان به زنان را بگیرد اما پیامبر آنقدر خوب عمل می‌کند که خداوند می‌فرماید این آیات شامل تو نمی‌شود ( احزاب /51). بله پیامبر مهریه زنان خود را داد و آنان را مخیر کرد بین طلاق اما طلاق نگرفتند و از طرف دیگر زنان فراواني می‌خواستند همسر پیامبر شوند، پس پیامبر در بین انسان ها استثنا هست و همینجور در حکومت هم همینطور است و اصلا والی نبود بلکه اختیار کامل مردم به پیامبر به نفع مردم بود. در ذيل آيۀ 6 احزاب اَلنَّبِيُّ أَوْلىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ﴿الأحزاب‏، 6﴾ پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است.روايات متعددي وارد شده (ر.ك. كنز الدقائق ج 10 ص 329 و 331 و 334 ) كه چون من نسبت به شما «اولي» هستم هر كسي قرض كرد و توان پرداخت نداشت و از دنيا رفت به عهدۀ من است. پس ولايت پیامبر به نفع مردم بوده است نه باري بر دوش مردم. پس ولایت پیامبر با ولایت همه فرق می‌کند‌.
در آخر آیه می‌فرماید چرا مسلط میکنیم بعضی از ظالمین را بر بعضی دیگر؟
چون هر دو ظالم هستند، و پيوسته كارهايشان ظالمانه است. اين براي تسلط بر ديگري نقشه مي‌كشد و فرد ديگر براي تسلط بر اين.
پس به خاطر آنچه انجام مي‌دهند. «بما کانوا یکسبون» پيوسته بر هم مسلط مي‌شوند.

برچسب ها


0 0 رای ها
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده تمام نظرات
چون بازاندیشی روشی دائمی است سزاوار است نوشته ها و سخنرانی های این سایت نظر قطعی و نهایی قلمداد نشود.