هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
برای شنیدن فایل صوتی تفسیر سوره بقره مربوط به آیات 13 و 14 وارد لینک زیر شوید:
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓
(ممکن است برای باز کردن این لینک قدری منتظر بمانید. سعی کنید فیلتر شکن خود را خاموش کنید)
متن پیاده شدۀ این جلسه
نکات درس تفسیر – آیات 13 و 14 سوره بقره(نوشته شده توسط یکی از شاگردان استاد عابدینی)
وَ إِذٰا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمٰا آمَنَ النّٰاسُ قٰالُوا أَ نُؤْمِنُ كَمٰا آمَنَ السُّفَهٰاءُ أَلاٰ إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهٰاءُ وَ لٰكِنْ لاٰ يَعْلَمُونَ ﴿البقرة، 13﴾
چون به آنان گویند: ایمان آورید چنان که دیگر مردم ایمان آوردند می‌گویند: آیا ما هم مانند سبک مغزان ایمان آوریم؟! آگاه باشید! قطعاً اینان خود سبک مغزند، ولی [از شدت کوردلی به این حقیقت] آگاه نیستند.
وَ إِذٰا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قٰالُوا آمَنّٰا وَ إِذٰا خَلَوْا إِلىٰ شَيٰاطِينِهِمْ قٰالُوا إِنّٰا مَعَكُمْ إِنَّمٰا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ ﴿البقرة، 14﴾
و هنگامی که با اهل ایمان دیدار کنند، گویند: ما ایمان آوردیم و چون با شیطان‌هایشان خلوت گزینند، گویند: بدون شک ما با شماییم، جز این نیست که ما [با تظاهر به ایمان] آنان را مسخره می‌کنیم.
نکته 1: بجای تعبیر وَ إِذٰا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمٰا آمَنَ النّٰاسُ می‌توانست بگوید وَ إِذٰا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا ایماناً مخلصاً ولی باید بررسی کنیم که چرا عبارت كَمٰا آمَنَ النّٰاسُ را آورده است؟
شاید یکی از دلایلش این باشد که در بحث تربیتی لازم است که نمونه و الگو آورده شود. مثلا وقتی به مردم گفته می‌شود خوب باشید می‌پرسند چگونه؟ یا وقتی به منافقان گفته شود ایمان بیاورید آنها می‌گویند ما ایمان داریم. حال در جواب آنها گفته می‌شود که مثل ایمان مردم باید ایمان بیاورید.
پس قرآن برای تربیت از روشِ آوردن الگو و مثال استفاده کرده است.
نکته 2: در تربیت کردن افراد مثال و قصه و تربیت غیر مستقیم خیلی اثر دارد. ولی از آن طرف دست گذاشتن روی شخص خاص اثر معکوس دارد مانند اینکه به بچه بگوییم مثل پسر فلانی درس بخوان. این‌گونه تربیت‌گری موجبات حسادت و حساسی را ایجاد می‌کند. اتفاقا در اینجا نیز قرآن با تعبیر وَ إِذٰا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمٰا آمَنَ النّٰاسُ از عنوان کلی استفاده کرد و نگفته است که مثل مهاجران یا انصار یا حضرت علی(ع) ایمان بیاورید.
در قرآن در بسیاری از موارد به گروه یا افراد خاص اشاره نکرده است و این بسیار مهم است و مبلغان دینی نیز باید این را رعایت کنند.
نکته 3: اگر به منافقان گفته می‌شد ایمان خالصانه بیاورید آنها ادعا می‌کردند که ما چنین ایمانی داریم ولی با تعبیر وَ إِذٰا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمٰا آمَنَ النّٰاسُ این بهانه را از منافقان می‌گیرد چرا که ایمان آوردن مردم بروز و ظهور داشت به این صورت که حاضر بودند در راه اسلام تلاش کنند. حال منافقان چون نمی‌توانستند خود را این‌گونه تطبیق دهند به مردم توهین کرده و آنها را سفیه خطاب می‌کردند.
به هر حال پیامبر(ص) اصحابی تربیت کرد که انسان تعجب می‌کند مثلا ابورافع نوکر خانۀ پیامبر(ص) بود. روزی مشاهده کرد که پیامبر(ص) در خانه خواب بود و ماری نیز در خانه عبور می‌کرد. با خود گفت اگر بخواهم مار را بکشم پیامبر(ص) از خواب بیدار می‌شود و من دلم نمی‌آمد که پیامبر(ص) بیدار شود. به همین خاطر بین پیامبر(ص) و مار می‌خوابد که اگر قرار باشد مار کسی را بگزد او را بگزد.
ابورافع مورد دعای پیامبر(ص) بوده است و به همین خاطر خودش و فرزندانش در خط حضرت علی(ع) بودند.
به هر حال اصحاب پیامبر(ص) عاشق ایشان بودند ولی منافقان این عشق را سفاهت می‌دانستند.
نکته 4: مواظب باشیم دیگران را سفیه خطاب نکنیم. گاهی اوقات ما طلبه‌ها کسانی را که به دانشگاه رفته‌اند نفهم خطاب می‌کنیم در حالی که اتفاقا آنها موقع کنکور فهمیده‌تر از بسیاری از طلبه‌ها بودند و به همین خاطر توانستند به دانشگاه راه پیدا کنند. حال چطور شده که الآن نمی‌فهمند؟
نکته 5: از تعبیر وَ إِذٰا خَلَوْا در آیه 14 استفاده می‌شود که منافقان با یکدیگر ملاقات خصوصی دارند.
نکته 6: باید دقت کرد که متعلق استهزاء در عبارت إِنَّمٰا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ در آیه 14 چیست؟ آیا آنها مؤمنان را مسخره می‌کردند یا خدا را یا پیامبر را؟ همچنین باید بررسی کرد که آیا مراد از شیاطین، جنیان است؟ آیا شیاطین در اینجا حقیقت است یا مجاز؟
ان شاء الله این سؤالات را در جلسۀ آینده پاسخ خواهیم داد.