برای شنیدن فایل صوتی جلسه بیست و هشتم شرح دعای ابوحمزه وارد لینک زیر شوید:

↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓

لینک این جلسه

(ممکن است برای باز شدن این لینک قدری منتظر بمانید. سعی کنید فیلترشکن خود را خاموش کنید)

متن پیاده شدۀ این جلسه

جلسه بیست و هشتم شرح دعای ابوحمزه

يَا غَفَّارُ بِنُورِكَ اهْتَدَيْنا، وَبِفَضْلِكَ اسْتَغْنَيْنا، وَبِنِعْمَتِكَ أَصْبَحْنا وَأَمْسَيْنا،

ترجمه: «ای بسیار آمرزنده، به نور تو هدایت شدیم و به فضل تو بی‌نیاز گشتیم و به نعمتت بامداد نمودیم و شامگاه کردیم،»

غفار اسم تفضیل به معنای بسیار آمرزنده است. «غفر» به معنای پوشش است و عرب‌ها به کلاه خود «مِغفَر» می‌گویند. پس غفران خدا به این معناست که ما از عذاب پوشیده شویم.

و اما نور خدا که به وسیلۀ آن هدایت شده‌ایم مصادیق متعددی دارد از جمله قرآن که به وسیلۀ آن هدایت می‌شویم. اتفاقا در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که نور را همین‌گونه معنا کرده است از جمله این آیات:

…… قَدْ جٰاءَكُمْ مِنَ اَللّٰهِ نُورٌ وَ كِتٰابٌ مُبِينٌ  ﴿المائدة، 15﴾

بی تردید از سوی خدا برای شما نور و کتابی روشنگر آمده است.

يَهْدِي بِهِ اللّٰهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوٰانَهُ سُبُلَ السَّلاٰمِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمٰاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ يَهْدِيهِمْ إِلىٰ صِرٰاطٍ مُسْتَقِيمٍ  ﴿المائدة، 16﴾

خدا به وسیله آن [نور و کتاب] کسانی را که از خشنودی او پیروی کنند به راه‌های سلامت راهنمایی می‌کند، و آنان را به توفیق خود از تاریکی‌ها [یِ جهل، کفر، شرک و نفاق] به سوی روشناییِ [معرفت، ایمان و عمل صالح] بیرون می‌آورد، و به جانب راه راست هدایت می‌کند.

البته ما چون مسیر خدا را نرفته‌ایم راه‌های دنیای ما ناامن شده است و الا اگر راه قرآن را می‌رفتیم به این مشکلات برنمی‌خوردیم. قرآن ما را به راه امنیت و سلامت هدایت می‌کند و افراد را از ظلمات به نور خارج می‌کند.

باز در سوره انعام آمده است:

أَ وَ مَنْ كٰانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْنٰاهُ وَ جَعَلْنٰا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النّٰاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمٰاتِ لَيْسَ بِخٰارِجٍ مِنْهٰا كَذٰلِكَ زُيِّنَ لِلْكٰافِرِينَ مٰا كٰانُوا يَعْمَلُونَ  ﴿الأنعام‏، 122﴾

آیا کسی که [از نظر عقلی و روحی] مرده بود و ما او را [به وسیله هدایت و ایمان] زنده کردیم، و برای وی نوری قرار دادیم تا در پرتو آن در میان مردم [به درستی و سلامت] حرکت کند، مانند کسی است که در تاریکی‌ها [یِ جهل و گمراهی] است و از آن بیرون شدنی نیست؟! این گونه برای کافران [به خاطر لجاجت و عنادشان] آنچه انجام می‌دادند، آراسته شد [تا گمان کنند اعمالی را که انجام می‌دهند نیکوست.]

البته متأسفانه ما چون از نور خدا درست استفاده نکرده‌ایم وضعمان از بی‌دین‌ها بدتر شده است.

دقت کنید که تعبیر بِنُورِكَ اهْتَدَيْنا طبق قانون ادبیات عرب، باید به این صورت باشد: اهْتَدَيْنا بِنُورِكَ ولی مقدم شدن بِنُورِكَ این نکته را می‌رساند که ما تنها با قرآن هدایت شده‌ایم. پس نباید دنبال چیز دیگری گشت. در حرف غرب و شرق هدایت نیست و هدایت، تنها در قرآن است.

و اما تعبیر وَبِفَضْلِكَ اسْتَغْنَيْنا به این معناست که هرچه داریم از زمین و آسمان و خلاصه آیات آفاقی و انفسی همه از فضل خداست. بی نیازی فقط به پول نیست بلکه خود بدن نیز نعمت الهی است که اگر سالم باشد فضل خداست.

تعبیر وَبِنِعْمَتِكَ أَصْبَحْنا وَأَمْسَيْنا نیز خیلی جالب است. وقتی خواب هستیم جانوران متعددی ممکن است وارد گوش و بینی ما شوند و برای ما خطر آفرین باشند ولی نعمت خداست که موجب می‌شود از خطرات حفظ شویم به این صورت که مثلا خدا در گوش ما موادی قرار داده است که مانع ورود موجودی در گوش می‌شود.

پس خدا پیش‌بینی همه چیز را کرده است. در طول روز خطرات زیادی از ما دفع می‌شود تا به شب می‌رسیم.

ذُنُوبُنا بَيْنَ يَدَيْكَ نَسْتَغْفِرُكَ اللّٰهُمَّ مِنْها وَنَتُوبُ إِلَيْكَ

ترجمه: «گناهان ما پیش روی توست، خدایا از گناهانمان از تو آمرزش می‌خواهیم و به‌سوی تو باز می‌گردیم،»

در این جمله اعلام می‌داریم که خدایا چیزی از ما بر تو مخفی نیست. هر کاری کرده‌ایم تو از آن مطلع هستی. حال تو باید غفاریتت را شامل حال ما کنی.

در این جمله ابتدا استغفار آمده است و بعد توبه مثل اینکه بچه اول به مادر می‌گوید ببخش و بعد به آغوش مادر می‌رود.

این جملات بسیار زیباست. هم نعمت‌ها را به یاد می‌آوریم و هم هدایت‌های الهی را و هم از کفران نعمت‌ها و گناهانمان بخشش می‌طلبیم تا در آغوش خدا قرار بگیریم.

تَتَحَبَّبُ إِلَيْنا بِالنِّعَمِ وَنُعارِضُكَ بِالذُّنُوبِ

ترجمه: «تو با نعمت‌ها به ما مهر می‌ورزی و ما با گناهان با تو مقابله می‌کنیم،»

این جملات دلالت دارد که خدا خیلی بندگانش را دوست دارد و به همین خاطر هر لحظه به ما نعمت می‌دهد ولی در مقابل ما قدر نعمت نمی‌دانیم و نسبت به خدا گناه می‌کنیم.

خَيْرُكَ إِلَيْنا نازِلٌ، وَشَرُّنا إِلَيْكَ صاعِدٌ،

ترجمه: «خیرت به‌سوی ما سرازیر است و بدی ما به‌سوی تو بالا می‌آید»

یعنی تو از بالا به سوی ما خیر می‌فرستی ولی ما برای تو شرّ می‌فرستیم. متأسفانه ما مشغول گناه هستیم و تو مشغول نعمت فرستادن. در بین ما که یعنی مسلمان هستیم غیبت و تهمت بسیار است. پس نگوییم که ما گنهکار نیستیم و شرّ نداریم. هرکسی به شری مبتلا است. یکی شرّ زبان و دیگری شرّ شکم و دیگری شرّ زیر شکم. از همۀ این شرور باید به خدا پناه برد.