سبد خرید شما خالی است.
برای شنیدن فایل صوتی جلسه چهل و ششم شرح دعای ابوحمزه وارد لینک زیر شوید:
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓
(ممکن است برای ورود به این لینک قدری منتظر بمانید. سعی کنید فیلترشکن خود را خاموش کنید)
متن پیاده شدۀ این جلسه
جلسه چهل و ششم شرح دعای ابوحمزه
در جلسۀ گذشته این تعابیر از دعای ابوحمزه را خواندیم که می‌گوید:
الٰهِى لَوْ قَرَنْتَنِى بِالْأَصْفادِ ، وَمَنَعْتَنِى سَيْبَكَ مِنْ بَيْنِ الْأَشْهادِ، وَدَلَلْتَ عَلَىٰ فَضائِحِى عُيُونَ الْعِبادِ، وَأَمَرْتَ بِى إِلَى النَّارِ، وَحُلْتَ بَيْنِى وَبَيْنَ الْأَ بْرارِ مَا قَطَعْتُ رَجائِى مِنْكَ، وَمَا صَرَفْتُ تَأْمِيلِى لِلْعَفْوِ عَنْكَ، وَلَا خَرَجَ حُبُّكَ مِنْ قَلْبِى، أَنَا لَا أَنْسىٰ أَيادِيَكَ عِنْدِى، وَسِتْرَكَ عَلَىَّ فِى دارِ الدُّنْيا
ترجمه: «خدایا، اگر مرا با زنجیرها ببندی و عطایت را در میان مردم از من بازداری و بر رسوایی‌هایم دیدگان بندگانت را بگشایی و مرا به‌سوی دوزخ فرمان دهی و بین من و نیکان حجاب شوی، امیدم را از تو نخواهم برید و آرزویم را از عفو تو باز نخواهم گرداند و محبتت از قلبم بیرون نخواهد رفت، من فراوانی عطایت را نزد خود و پرده‌پوشی‌ات را در دار دنیا بر گناهانم فراموش نخواهم کرد،»
این جملات را در جلسۀ گذشته توضیح دادیم ولی سؤالی در مورد آن مطرح شده و آن اینکه اگر خدا چنین کارهایی با بنده نمی‌کند پس چرا امام سجاد(ع) چنین چیزی را مطرح کرده است؟ اگر خدا قرار نیست ما را به جهنم ببرد که گفتن ندارد و اگر به جهنم می‌برد دیگر تملق کردن و تعریف کردن از خدا چه فایدهای دارد؟
جواب این سؤال این است که این جملات برای ما گفته می‌شود تا اگر گرفتاری برای ما پیش آمد خوبی‌ها نیز یادمان بیاید و نعمت‌هایی که خدا در طول عمر به ما داده است را فراموش نکنیم.
برای تقریب به ذهن می‌توان در این زمینه مثالی زد و آن اینکه پدر و مادر زحمات زیادی برای فرزندان می‌کشند. حال وقتی فرزند 30 ساله شد اگر پدر کاری کرد که بچه اذیت شد آن بچه نباید 30 سال خدمت او را فراموش کند و به خاطر یک اذیت بخواهد از پدرش شکایت کند. در واقع اگر بچه یک بدی دید نباید هزاران خوبی پدر و مادر را فراموش کند.
حال خداوند که بدی نمی‌کند. پس اگر بر فرض ما را عذاب کرد یا در دنیا گرفتاری پیش آمد که منتسب به خدا بود باید بگوییم خدایا تو با این همه خوبی که به من کرده‌ای من باز به درگاه تو خواهم آمد. خدایی که در حال نعمت به من لطف داشت همان خداست که گاهی اوقات به مصلحت‌هایی به من سختی می‌رساند. شاعر می‌گوید:
عاشقم بر قهر و بر لطفش به جد بو العجب من عاشق این هر دو ضد
(مثنوی معنوی- دفتر اول- بخش 84)
پس این قسمت‌های دعا می‌خواهد به ما مقام رضاء را آموزش دهد. دقت کنید آن وقتی که خدا به ما نعمت می‌دهد طبیعتا همه راضی هستیم ولی وقتی خدا برای ما گرفتاری پیش می‌آورد آن وقت معلوم می‌شود که مقام رضاء داریم یا نه؟ در هنگام مشکلات باید بدانیم همان خدایی که نعمت می‌دهد گرفتاری نیز می‌دهد.
البته نباید فراموش کرد که بسیاری از گرفتاری‌های ما تقصیر خود ماست و خود ما هستیم که مسیر را اشتباه می‌رویم و به گرفتاری دچار می‌شویم ولی به هر حال در دنیا گرفتاری‌هایی نیز هست که خودمان در آن نقشی نداریم مثل کسی که در حال رانندگی است و یکدفعه یک رانندۀ مست با او می‌زند و موجب ایجاد دردسر برای او می‌شود. در چنین مواردی باید راضی به رضای خدا باشیم.
اگر انسان به مقام رضاء برسد آرامش خواهد داشت. ما باید وظیفۀ خود را به خوبی انجام دهیم و اگر مشکلی پیش آمد راضی باشیم.
پیامبر(ص) پس از جنگ احد راضی به رضای خدا بود و هیچ شکایتی به خدا نکرد.
أَنَا لَا أَنْسىٰ أَيادِيَكَ عِنْدِى وَسِتْرَكَ عَلَىَّ فِى دارِ الدُّنْيا،
ترجمه: «من فراوانی عطایت را نزد خود و پرده‌پوشی‌ات را در دار دنیا بر گناهانم فراموش نخواهم کرد»
ایادی جمع ید به معنای دست است. گاهی اوقات دست به معنای قدرت بکار می‌رود و قدرت خدا به دو گونه بروز می‌کند: گاهی بروز می‌کند و ظالمان را از بین می‌برد و گاهی بروز می‌کند و به مؤمنان نعمت می‌دهد.
حال در این تعبیر به خدا می‌گوییم من نعمت‌های تو را فراموش نمی‌کنم و اگر گرفتاری برای من پیش آید به تو ایراد نمی‌گیرم.
همچنین یکی دیگر از نعمت‌های خدا که نباید آن را فراموش کنیم این است که در دنیا کارهای بد ما را پوشانده است و الا آبروی ما نزد مردم می‌رفت.
سَيِّدِى أَخْرِجْ حُبَّ الدُّنْيا مِنْ قَلْبِى،
ترجمه: «ای آقای من محبت دنیا را از دلم بیرون کن»
در این تعبیر به خدا می‌گوییم کاری کن که من دنیا را دوست نداشته باشم. حال باید دید مراد از دنیا که نباید آن را دوست داشت چیست؟
حب دنیا حب چیزهای اعتباری است که موجب وابستگی ما به امور اعتباری می‌شود. عده‌ای هستند بجای اینکه در دنیا خوش باشند بیشتر دنبال این هستند که فقط برای خودشان چیز جمع کنند و این بد است. پس دنیا که همان زمین و آسمان و نان و آب باشد بد نیست بلکه اینها نعمت خداست که باید آنها را دوست داشته باشیم ولی اینکه به چیزهای دنیا وابسته باشیم و هدفمان تنها دنیا باشد و از آخرت غافل شویم این بد است.
وَاجْمَعْ بَيْنِى وَبَيْنَ الْمُصْطَفىٰ وَآلِهِ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ وَ خاتَمِ النَّبِيِّينَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ؛
ترجمه: «و میان من و مصطفی پیامبرت و خاندانش، بهترین برگزیدگان از آفریدگانت و پایان‌بخش پیامبران محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) جمع کن؛»
در این جمله از خدا می‌خواهیم که هم در دنیا به همراه پیامبر(ص) باشیم و او را اطاعت کنیم و هم در آخرت در بهشت کنار ایشان باشیم.
باید دقت داشت که بهترین رفیق، پیامبران الهی هستند همانطور که در سوره نساء آمده است:
وَ مَنْ يُطِعِ اللّٰهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدٰاءِ وَ الصّٰالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولٰئِكَ رَفِيقاً ﴿النساء، 69﴾
و کسانی که از خدا و پیامبر اطاعت کنند، در زمره کسانی از پیامبران و صدّیقان و شهیدان و شایستگان خواهند بود که خدا به آنان نعمت [ایمان، اخلاق و عمل صالح] داده؛ و اینان نیکو رفیقانی هستند.
طبق این آیه اگر می‌خواهیم در دنیا و آخرت در کنار پیامبر(ص) باشیم باید از ایشان در اعتقاد و عمل اطاعت کنیم.