سبد خرید شما خالی است.
برای شنیدن فایل صوتی جلسه دوم شرح دعای افتتاح وارد لینک زیر شوید:
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓
(ممکن است به خاطر ضعیف بودن اینترنت برای ورود به این لینک قدری منتظر بمانید. سعی کنید فیلترشکن خود را خاموش کنید)
متن پیاده شدۀ این جلسه
جلسه دوم شرح دعای افتتاح
ابتدا به این نکته اشاره کنم که کلمات به این زیبایی هرچند معلوم نشود سندش از امام است یا نه ولی نمی‌شود غیر معصوم آن را گفته باشد.
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَفْتَتِحُ الثَّناءَ بِحَمْدِكَ
ترجمه: «خدایا، من وسیلۀ ستایشت مدح و ستودن تو را آغاز می‌کنم.»
برخی دعاها با «اِنّا» که ضمیر جمع است شروع می‌شود مثل «ایاک نعبد» در نماز ولی دعای افتتاح با «اِنّی» شروع شده است. به نظر می‌رسد بیشتر دعاها شخصی است به این صورت که شخص، خودش تنها بنشیند و بخواند.
البته در ایران به دلایلی معمولا فردی دعا را پشت میکروفن می‌خواند تا بقیه بخوانند و الا اصل در دعاها فردی است.
ثناء به معنای مدح مکرر است و مدح به معنای تعریف کردن و بیان کردن خوبی‌های یک شیء است. حمد نیز به معنای ستایش است و فقط مخصوص خداست. ائمه را مدح می‌کنند نه حمد. خداوند به خاطر صفاتی که دارد تنها کسی است که شایستۀ حمد است. و اما حمد تنها به صورت زبانی ممکن است بر خلاف شکر که علاوه بر زبانی می‌تواند به گونه‌های مختلفی باشد. همچنین تشکر مربوط به وقتی است که نعمتی از طرف مقابل به ما برسد.
به هر حال ثناء به معنای مدح فراوان است و جملۀ مورد بحث دو معنا می‌تواند داشته باشد:
الف) ممکن است مراد از «الثناء» مدح هر کسی باشد و منظور از این جمله این است که خدایا من ثناء هرکسی را بخواهم بگویم اول ثناء تو را گفته و سپس از بقیه تعریف می‌کنم.
ب) ممکن است مراد از «الثناء» مدح خدا باشد و در این صورت مراد از این جمله این است که خدایا من ثناء تو را با حمد تو شروع می‌کنم.
وَأَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّكَ
ترجمه: «و تویی که با مهرورزی‌ات به‌سوی درستی توجّه می‌دهی»
ما محدود هستیم و خدا نامحدود است و به همین خاطر نمی‌توانیم حمد خدا را به درستی انجام بدهیم. پس این خداست که باید ما را به سمت حمد صحیح رهمون شود.
و اما «منّ» به نعمت بزرگ گفته می‌شود چون معمولا برای نعمت‌های بزرگ منت گذاشته می‌شود. پس به نعمت‌های بزرگی که دیگران نمی‌توانند انجام دهند منت گفته می‌شود مثل اینکه خداوند در قرآن می‌فرماید:
لَقَدْ مَنَّ اللّٰهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آيٰاتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتٰابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كٰانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلاٰلٍ مُبِينٍ ﴿آلعمران، 164﴾
یقیناً خدا بر مؤمنان منّت نهاد که در میان آنان پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنان می‌خواند و [از آلودگی های فکری و روحی] پاکشان می‌کند، و کتاب و حکمت به آنان می‌آموزد، و به راستی که آنان پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند.
مسلم است که ارسال رسول، نعمت بزرگی است و مثل نان و آب و پول نیست. آنچه مهم است انسان شدن و کسب علم است که توسط رسول ایجاد می‌شود و الا نعمت‌های مادی که کم و بیش پیدا می‌شود. در دین نعمت واقعی، نعمت معنوی دانسته شده است نه نعمت‌های مادی. در سوره تکاثر آمده است:
ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ ﴿التكاثر، 8﴾
آن‌گاه شما در آن روز از نعمت‌ها بازپرسی خواهید شد.
مراد از نعمت در این آیه طبق آنچه در روایات آمده است نعمت هدایت است که در روز قیامت از آن سؤال می‌شود.
حال عبارت مورد بحث می‌گوید تو مرا به سمت راه حق می‌بری و واقعا نیز همین‌گونه است. خداست که ما را به راه راست هدایت می‌کند. بسیار بوده‌اند افرادی که با یک اتفاق به راه راست هدایت شدند. همین که ماه رمضان قرار داده شده وسیله‌ای است تا معنویت بهتری بدست آوریم و این بسیار مهم است. خلاصه اینکه راه‌های هدایت الهی بسیار زیاد است و باید از آنها بهره برد.
وَأَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِى مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَأَشَدُّ الْمُعاقِبِينَ فِى مَوْضِعِ النَّكالِ وَالنَّقِمَةِ،
ترجمه: «و یقین دارم که در جای گذشت و رحمت مهربان‌ترین مهربانانی و در جای کیفر و انتقام، سخت‌ترین کیفرکننده‌ای»
یقین مرحلۀ بالایی است که در اینجا به آن اشاره شده و با اوج تأکید بیان شده است. گویندۀ این جملات چه نمایندۀ امام زمان باشد یا خود امام زمان، می‌گوید من یقین دارم که تو ارحم الراحمین هستیم و این جمله را به گونه‌ای بیان کرده که دلالت دارد فقط خدا ارحم الراحمین است چرا حتی مهربانی مادر نسبت به فزرند به اندازۀ مهربانی خدا نیست.
در جنگ احد برخی از مسلمانان تخلفات متعدد کردند و موجب شدند مسلمان‌ها شکست بخورند ولی پیامبر(ص) همۀ این تخلف‌کنندگان را بخشید. در آیه 159 سوره آل عمران خداوند در این زمینه می‌فرماید:
فَبِمٰا رَحْمَةٍ مِنَ اَللّٰهِ لِنْتَ لَهُمْ
پس به مهر و رحمتی از سوی خدا با آنان نرم خوی شدی.
بر طبق این آیه پیامبر(ص) به خاطر برخورداری از گوشه‌ای از رحمت الهی اینقدر مهربان شده تا جایی که عنوان «رحمة للعالمین» را بدست آورده است. از اینجا معلوم می‌شود رحمت خود خدا چقدر گسترده است.
البته اینکه انسان با تمام وجود، ارحم الراحمینی خدا را بیابد خیلی مهم است. خداوند این همه نعمت به ما داده که اگر یکی از آنها نبود زندگی ما با مشکلات فراوانی رو به رو می‌شد. با این حال ما بدترین گناهان را می‌کنیم ولی وقتی توبه کنیم خدا توبۀ ما را می‌پذیرد. این یعنی ارحم الراحمینی خدا.