سوال : چرا طبق آیه 34 سوره نساء یک مرد مجاز است زن خود را در صورت سرپیچی از فرامین او بزند؟

جواب : برای توضیح مفصل این آیه می‌توانید به تفسیر آیه 34 از همین قلم مراجعه کنید. در اینجا به طور خلاصه باید عرض کنم که بحث زدن در این آیه مربوط به یک مورد خاصی است که غیر از شوهر، کس دیگری، حق دخالت، نظارت و دیدن و فهمیدن آن را ندارد و آن مسئلهٔ تمکین خاص آمیزش جنسی است. اگر مردی ادعا کرد که زنش در هنگام همخوابگی از او تمکین نمی‌کند و زن منکر شد و ادعا کرد که تمکین می‌کند، در چنین موردی، از قاضی، شاهد و نظایر آن کاری ساخته نیست. شاید فقط در چنین موردی، شرع به مرد اجازه داده است که زن را بزند.

دلیلِ آوردن قید «شاید» از آن روست که قرآن در محیطی نازل شد که زنان هیچ حقی نداشتند. در چنین محیطی، قرآن، اوّل از کشتار آنان جلوگیری کرد و سپس طی چند مرحله کار را به آن‌جا رسانید که مرد حق داشته باشد در برخی موارد نادر زن را بزند. با وجود این، چون سورهٔ نساء آخرین سورهٔ نازل‌شدهٔ قرآن نبوده است، این احتمال وجود دارد که در زمان‌های بعدی با آیاتی نظیر اَلْمُؤْمِنُونَ وَ اَلْمُؤْمِنٰاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيٰاءُ بَعْضٍ(توبه-71)   زدن زنان را به‌طور مطلق منع کرده باشد. بنابراین، نسبت‌دادن حکم زدن زن به شرع قطعیت ندارد.

در مجموع به‌نظر می‌رسد امر به زدن زن برای ترسانیدن اوست تا از تخلّف احتمالی دست بردارد و بترسد که شوهرش او را بزند؛ اما ازسوی‌دیگر به شوهر هشدار می‌دهد که مواظب باشد؛ زیرا زدن تبعات خطرناکی دارد. نظیر آنچه قبلاً دربارهٔ حدود گفته شد که از یک‌سو، مجازات‌های صریح، نظیر حبس  خانگی یا صد ضربه شلاق، ‌مجرم را می‌ترساند تا مرتکب خلاف نشود و ازسوی‌دیگر، قیود فراوان دست قاضی را برای مجازات حدّی می‌بندد.

درواقع، ظاهر آیه علیه زنان است؛ اما باطن آن به نفع زنان است؛ زیرا موجب می‌شود که زن با این ترسیدن به زندگی خود پایبند شود و برای شوهر تمکین خاص کند تا شوهر اشباع شود و فکر ازدواج مجدّد و طلاق و امثال آن را در سر نپروراد و بالأخره اگر زمانی نیز خطایی انجام داد، شوهر نتواند او را بزند.

خلاصۀ کلام اینکه زدن زن فقط برای تمکین خاص شاید جایز باشد و مقدار جواز، آن مقداری است که به تمکین خاص تن در دهد و بالأخره زنندهٔ زن، باید دیهٔ ضربه‌ای را که به زن زده است به وی بپردازد. با این حساب، عملاً هیچ‌کس حاضر نمی‌شود زن خود را بزند.

و اما بیان دیگری نیز می‌توان از این آیه داشت و آن اینکه این آیه اصلا برای عمل کردن نیست بلکه برای این است که مرد تهییج شود تا بتواند در زمانی که خانم‌ها جایگاه آقایان را گرفته‌اند، به سمت تشکیل خانواده رود و از نافرمانی زن نسبت به خود نترسد. پس وقتی آیه می‌گوید زن را بزن به این معنا نیست که واقعا می‌توانی او را بزنی بلکه به این معنا است که تو در خانواده اقتدار داری. پس خانواده تشکیل بده و از زن گرفتن نترس. به عبارت دیگر زن گرفتن با مهریه زیاد با این همه شرط‌هایی که به نفع زن است ممکن است موجب شود که مرد رغبت به زن گرفتن نداشته باشد. حال این آیه می‌خواهد بگوید تو اینقدر در خانواده اختیار داری و حتی در مواردی می‌توانی زن را بزنی تا با این بیان، مرد رغبت پیدا کند به سمت ازدواج برود.

و اما چون بحث زدن زن از مهم‌ترین بحث‌های روز است، سزاوار است که برای فهم بهتر و پاسخ‌گویی بهتر به صورت خلاصه و نکته‌وار به مباحث مربوط به آن اشاره کنم :

1. شاید امر به زدن زن، تهدیدی است تا زن بترسد و با نافرمانی، زندگی را با بحران مواجه نکند.
2. شاید مراد، زدن زنان بسیار خاصی است که در مورد تمکین خاص نمودن، دروغ می‌گویند و چون راهی برای اثبات دروغ‌گو بودنشان، در آن وقت خاص نیست به شوهر اجازه داده شده است که او را به مقدار کمی بزند تا به تمکین خاص تن دهد. این زدن باید به‌گونه‌ای نباشد که مرد به قصاص یا دیه محکوم شود.
3. شاید مراد، زدن واقعی نیست؛ بلکه امر به زدن، کنایه از اختیار تام‌دادن به مرد است تا قبول کند که شوهر بشود؛ زیرا به‌خاطر فراوانی حقوق زنان کسی حاضر نیست که شوهر شود.
4. شاید زدن زن از امور متغیر دین بوده و مربوط به دوره‌ای است که زدن زن، امر ناپسندی نبوده است و این جزء متغیرات دین است که در زمان ما مسلماً تغییر کرده است.
5. همان‌گونه که بیان شد، قرآن طی مراحل متعددی حقوق زنان را بیان کرده است و مرحلۀ جواز زدن زن از مراحل متوسط آنان است و در مراحل بعدی با اموری که در سوره‌های تحریم، طلاق، حجرات، مجادله و توبه دربارۀ زنان بیان کرده است، روشن می‌شود که زدن زن از دیدگاه اسلام به‌طور کلی ممنوع است.

نگارنده احتمال اخیر را بیشتر می‌پذیرد و پس از آن، احتمال چهارم را بیشتر می‌پسندد و پس از این دو، احتمال سوم قوی‌تر است و پس از این‌ها نوبت به احتمال دوم و اول می‌رسد.