باید دقت داشت که انسان دو نوع نیاز دارد: یکی نیازهای طبیعی و جسمی مثل آب و نان و برق و … که در مورد چنین نیازهایی انسان خودش به طور طبیعی به دنبال رفعش می‌رود و به نتیجه می‌رسد، حال یا با سختی مثل قدیم یا با آسانی مثل امروز. دوم نیازهای معنوی است که اگر بشر خودش باشد و خودش هیچ‌گاه به دنبال رفعش نمی‌رود. مثلا انسان به دنبال این نیست که اگر حسود و خشن است این رذائل را از خود دفع کند یا اگر شَهَوی است، امور مادی او را دعوت نمی‌کند که باید خود کنترلی داشته باشد. اینجاست که کسانی آمده‌اند تا در مورد این امور ما را راهنمایی کنند.
پس دین برای این نیامده که اگر آب و نان می‌خواهی فلان کار را بکن. این چیزها را خود انسان می‌آموزد. انبیاء و اولیاء آمده‌اند تا آنچه انسان یاد نمی‌گیرد را به او یاد دهند.
البته متأسفانه ما یاد نگرفتیم. انبیاء و اولیاء آمدند تا به ما کرامت یاد دهند ولی ما کرامت یاد نگرفتیم.
بد نیست چند مثال بزنم:
در هر جای جهان وقتی گروهی غالب شد قصد می‌کند گروه دیگر را نابود کند ولی پیامبر(ص) وقتی بر مکه پیروز شد عفو عمومی اعلام کرد. یادمان نرود که اهل مکه چقدر مسلمانان را اذیت کردند و جنگ بر علیه آنها راه انداختند ولی پیامبر(ص) اینگونه با بزرگواری با آنها رفتار کرد.
پس دین آمده به انسان یاد بدهد که مثل پیامبر و امام بزرگوار باشید. دین به انسان یاد می‌دهد که اگر حکومت در دست شما بود و مردم نخواستند باید کنار روید مثل امام حسن(ع) که وقتی دید سران لشگرش مخفیانه با معاویه قرار گذاشته‌اند و در صورت جنگ، مسلمین کشته می‌شوند جنگ نکرد و همۀ شهرها را تسلیم معاویه کرد.
ما این را یاد نگرفتیم. می‌گویند بشار اسد و پدرش علوی بوده‌اند ولی اخلاق علوی نداشتند و الا بشار اسد تسلیم ملت می‌شد و به آنها می‌گفت خودتان حاکمی انتخاب کنید.
پس ائمه آمدند انسان بسازند ولی متأسفانه انسان‌ها درس انسانیت نگرفتند.
مگر امام حسین(ع) به افراد لشگر حرّ و حتی اسب‌های آنها آب نداد؟ آیا ما چنین رفتاری را از ایشان آموختیم؟
شمر و یزید و به طور کلی بنی‌امیه امام حسین(ع) و اصحابش را شهید کردند. امام سجاد(ع) وقتی دید خانوادۀ مروان که یکی از بنی‌امیه بود پناهی ندارند به آنها پناه داد. در واقع وقتی مردم بعد از شهادت امام حسین(ع) بر علیه بنی‌امیه قیام کردند بنی‌امیه‌ای‌های شهر مدینه به امام سجاد(ع) پناه آوردند و امام به آنها پناه داد.
این درس بزرگواری است که اگر کسی پدر یا برادرت را کشت یا خودت را اسیر کرد ولی وقتی درمانده شد باید به او پناه داد.
بشریت این را یاد نگرفته است.
در سطح کوچک هم همینگونه است. اگر کارمند یک اداره بد رفتار کرد و موجب ضربه خوردن به مدیر شد حتما آن کارمند توبیخ می‌شود اما ائمۀ ما اهل توبیخ و انتقام نبودند.
عبدالله ‌بن ‌محمد گوید: شنیدم از عبدالرزاق که می‌گوید: کنیز علیّ بن الحسین (علیه السلام) بر روی دست آقا درحال وضو آب می‌ریخت آفتابه از دستش افتاد و بر صورت امام اصابت کرد صورتش را مجروح کرد سر را به جانب او بلند کرد. کنیز گفت: وَالْکاظِمِینَ الْغَیْظَ. فرمود: «خشم خود را فروبردم». باز کنیز گفت: وَ الْعافِینَ عَنِ النَّاسِ. فرمود: «خدا از تو گذشت». عرض کرد: وَ اللهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ. فرمود: «برو تو را آزاد کردم»
(بحارالأنوار، ج۶۸، ص۴۱۳/ الإرشاد، ج۲، ص۱۴۶/ الأمالی للصدوق، ص۲۰۱/ مستدرک الوسایل، ج۱، ص۳۴۵)
امامان آمدند تا این درس‌ها را یاد بدهند ولی بشریت این را یاد نگرفته است. شما ببینید ناتانیاهو چکار می‌کند.
امام کاظم(ع) اهل فرو بردن خشم بود. آیا ما این چنین هستیم؟ متأسفانه خیر. در نتیجه ما در این زمینه مردود شده‌ایم.
اگر انسان‌ها از ائمه درس انسانیت یاد گرفته بودند اینگونه که الآن می‌بینیم نبود و همۀ سرمایه‌های یک کشور خرج امور نظامی نمی‌شد تا مردم در آب و برق و گاز با مشکل رو به رو باشند.
پس بد عمل کردن انسان‌ها را پای حساب ائمه نگذاریم. کار ائمه اختراع برق نبود بلکه کارشان انسان‌سازی بوده و عملا آن را نشان دادند ولی ما توجه نکردیم و عفو کردن را نه از پیامبر(ص) و نه از ائمه یاد نگرفتیم.