هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
برخی ادیان خیلی بر روی (گفتار نیک) اصرار دارند و آن را یکی از شعارهای خود قرار دادهاند. آیا در قرآن راجع به (گفتار نیک) سفارشی داریم؟
در قرآن با تعابیر مختلفی به گفتار نیک توصیه شده است، اكنون به 8 نمونه آن اشاره ميشود.
تعبیر اول: قولا معروفا:
وَ إِذَا حَضرَ الْقِسْمَةَ أُوْلُواْ الْقُرْبىَ وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُم مِّنْهُ وَ قُولُواْ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا(نساء-8)
ترجمه: چون هنگام تقسيم كردن ارث، خويشاوندان و يتيمان و مستمندان حاضر شدند چيزى از آن را به ايشان بدهيد، و با آنان سخنى شايسته و پسنديده گوييد.
قول معروف: گفتاری است که عرف عقلاءِ دیندار آن را پسندیده میداند.
تعبیر دوم: قولا سدیدا:
يَأَيهَّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ قُولُواْ قَوْلًا سَدِيدًا(احزاب-70)
ترجمه: اى اهل ايمان! از خدا پروا كنيد و سخن درست و استوار گوييد.
قول سدید: گفتاری است که محکم است و پشتوانۀ علمی دارد نه گفتارهایی که از روی شایعات و گمانهای باطل بیان میگردد.
تعبیر سوم: قولا بلیغا:
أُوْلَئكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فىِ قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنهْمْ وَ عِظْهُمْ وَ قُل لَّهُمْ فىِ أَنفُسِهِمْ قَوْلَا بَلِيغًا(نساء-63)
ترجمه: اينان كسانى هستند كه خدا آنچه را كه [از نيّات شوم، كينه و نفاق] در دلهاى آنان است مىداند بنابراين از آنان روى برتاب، و پندشان ده، و به آنان سخنى رسا كه در دلشان اثر كند بگوى.
قول بلیغ: گفتاری است که رسا باشد و واقعا مخاطب، منظور را بفهمد نه اینکه آنقدر غامض و سخت باشد که مخاطب آن را نفهمد یا در فهمش دچار مشکل شود. همچنین قول بلیغ گفتار زیبا را نیز میرساند که جذاب باشد و در دل مخاطب نفوذ کند. به عبارت دیگر، قول بلیغ یعنی گفتار موثر.
تعبیر چهارم: قولا کریما:
إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لهُّمَا أُفٍّ وَ لَا تَنهْرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا(اسراء-23)
ترجمه: هرگاه يكى از پدر و مادر يا دو نفرشان در كنارت به پيرى رسند [چنانچه تو را به ستوه آورند] به آنان اف مگوى و بر آنان [بانگ مزن و] پرخاش مكن، و به آنان سخنى نرم و شايسته [و بزرگوارانه] بگو.
تعبیر پنجم: قولا میسورا:
وَ إِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِّن رَّبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُل لَّهُمْ قَوْلًا مَّيْسُورًا(اسراء-28)
ترجمه: و اگر [به خاطر تهيدستى و فقر] بايد از آنان [كه به پرداخت حقّشان سفارش شدى] روى بگردانى [و اين روى گردانى] براى طلب رزقى است كه از سوى پروردگارت رسيدن به آن را اميد دارى پس با آنان [تا رسيدن رزق خدا] سخنى نرم و اميدوار كننده بگو.
قول کریم: با رجوع به کتب لغت و همچنین کتب تفسیر میفهمیم در معنای کریم، ارزشمندی نهفته است و وقتی گفته می شود فلان چیز کریم است یعنی دارای ارزش است و چیز نفیسی است. حال اینکه مثلا در آیه 23 سوره اسراء گفته شده است که با پدر و مادر قول کریم داشته باشیم به این معناست که گفتار ما با آنها باید گفتاری ارزشی باشد یعنی گفتاری باشد که دلالت کند برای آنها ارزش قائل هستیم نه گفتاری که دلالت بر بیاحترامی به آنها و کمارزشی آنها داشته باشد.
قول میسور: میسور از مادۀ یُسر به معنای آسانی میباشد و قول میسور به قولی گفته میشود که برای طرف مقابل آسانی همراه داشته باشد نه سختی یعنی مثلا برای طرف مقابل قبولش آسان باشد یا او را از زندگیِ سخت به زندگی آسان امیدوار سازد. حال تنها جایی که در قرآن به قول میسور سفارش شده است مربوط به صحبت با فقراء است که وقتی انسان نمیتواند به آنها کمک کند لااقل باید با آنها با قول میسور صحبت کند. بنابراین اگر به فقیر کمک مالی نکردیم لااقل باید به کیفیتی با آنها صحبت کنیم که موجبات امیدواری آنها را فراهم کنیم و در واقع به آنها کمک روحی کنیم تا مشکلات برای آنها آسان گردد. همچنین اگر به فقیر کمک نکردیم باید به صورتی با او صحبت کنیم که قبول حرف ما برای او آسان باشد و درک کند که مثلا اگر به او کمک نمیکنیم عذری داریم نه اینکه حس کند به او دروغ میگوییم.
تعبیر ششم: قولا لیّنا:
اذْهَبَا إِلىَ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى(43) فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يخْشىَ(44) سوره طه
ترجمه: هر دو به سوى فرعون برويد زيرا او [در برابر خدا] سركشى كرده است. (43) پس گفتارى نرم گفتار به او گوييد، اميد است كه هوشيار شود و [آيين حق را بپذيرد] يا بترسد [و از سركشى باز ايستد.] (44)
قول لین: به گفتاری اطلاق میشود که به دور از خشونت باشد و نرم و ملایم باشد.
تعبیر هفتم: قول سلام:
وَ إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُواْ سَلَامًا(فرقان-63)
ترجمه: بندگان خوب خداى رحمان كسانى هستند كه هنگامى كه نادانان آنان را طرف خطاب قرار مىدهند [در پاسخشان] سخنانى مسالمتآميز مىگويند.
قول سلام: به گفتاری اطلاق میشود که با سلامتی همراه است یعنی سالم است و صفات گفتارهای بیمار گونه را ندارد و در چنین گفتاری، طرف مقابل را هیچ خطری تهدید نمیکند.
تعبیر هشتم: قول حَسَن:
وَ قُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا(بقره-83)
ترجمه: با مردم با خوش زبانى سخن گوييد.
قول حَسَن: به گفتاری اطلاق میشود که صفت حُسن یعنی خوب بودن را داشته باشد و چنین گفتاری همۀ انواع گفتارهایی که در اینجا شمرده شد را شامل میشود.
حال به نظر شما چند درصد از گفتارهای ما خصوصیات گفتارهایی که مورد نظر قرآن است را دارا میباشد؟ متأسفانه باید گفته شود ما در گفتار، بسیار مشکل داریم مثلا قول لین را در بسیاری از جاها مراعات نمیکنیم بلکه خیلی زود عصبانی شده و بلند، سر دیگران داد میزنیم و اتفاقا بعضا چنین عملکردهایی از افراد مذهبی که ادعا دارند مسلمان و شیعهاند دیده میشود. همچنین برخی افراد، گفتارشان صفت سلام بودن را ندارد و افراد نسبت به زبان آنها احساس خطر میکنند.
خلاصه اینکه باید سعی کنیم برای ایجاد جامعهای اخلاق محور ادعا را کنار بگذاریم و به دستورات قرآن عمل کنیم.
به این نکته نیز دقت شود که برخی از ادیان بر روی گفتار نیک خیلی تأکید دارند و آن را یکی از شعارهای خود معرفی میکنند و این، موجب میشود که برخی از جوانانی که راجع به اسلام آگاهی چندانی ندارند فکر کنند در اسلام اصلا بر روی گفتار نیک تأکید نشده است و ادیان دیگر خیلی بهتر از اسلام هستند. این در حالی است که با مطالعۀ قرآن مشاهده میکنیم که بر روی گفتار نیک تأکیدهای بسیاری در اسلام وجود دارد. بنابراین باید سعی کنیم اسلام را همانگونه که هست معرفی کنیم تا چهرۀ واقعی آن عرضه شود.
لطفا جهت ثبت نام ابتدا وارد شوید یا ثبت نام کنید.